Fragment ze strony https://prisonersvoice.app/
Na dzień dzisiejszy ponad 100 obywateli Ukrainy jest nielegalnie uwięzionych na terenie Rosji i okupowanego Krymu z powodów politycznych i jeszcze kilka tysięcy osób na podstawie innych sfałszowanych spraw sądowych. Oprócz tego, ponad 200 Ukraińców jest więźniami politycznymi i jeńcami cywilnymi, którzy są nielegalnie przetrzymywani w nieludzkich warunkach w piwnicach na okupowanych terenach Donbasu.
Takie dane zostały przedstawione przez Aleksandrę Matwijczuk, głowę zarządu Centrum Wolności Obywatelskich, podczas prezentacji aplikacji AR (AR – augmented reality, czyli Rozszerzona Rzeczywistość) #PrisonersVoice. Podczas tego wydarzenia eksperci mówili o warunkach przetrzymywania ukraińskich więźniów politycznych w Federacji Rosyjskiej (FR) oraz o roli państwa, organizacji społecznych, instytucji kultury oraz wszystkich nieobojętnych w uwlonieniu jeńców.
Dyskusja „#PrisonersVoice – trzy kroki dla jeńców Kremla”, Kijów 20 października
Koronawirus a warunki jeńców przetrzymywanych w rosyjskich więzieniach
Ogromnym ciosem dla praw nielegalnie uwięzionych Ukraińców w FR stała się epidemia koronawirusa Covid19. „Przez kryzys wywołany koronawirusem zamknęły się rosyjskie penitencjarne placówki” – opowiedział Serhij Dawidis, kierownik programu wsparcia więźniów politycznych i członek rady Centrum Obrony Praw Człowieka „Memorial”. „To w sposób szczególny naraża prawa więźniów, bo nie dopuszcza się do nich adwokatów, i nie broni przed koronawirusem”.
Zresztą, do epidemii warunki u przetrzymywanych więźniów politycznych w FR już były okropne. „Przez cały czas przebywania w więzieniu, mojego bratanka przetrzymywano w izolatorze lub w celi jednoosobowej, chociaż pozbawiono go wolności bez rygoru izolacji” – opowiedziała Ludmiła Szumkowa, ciocia aktywisty i żołnierza Aleksandra Szumkowa, który jest przetrzymywany w rosyjskim więzieniu po nielegalnym wyroku sądowym.
Dyskusja „#PrisonersVoice – trzy kroki dla jeńców Kremla”, Kijów 20 października
Poza tym, do więźniów politycznych nie dopuszcza się ich krewnych, a usługi rosyjskich adwokatów są zbyt drogie. „Niektóre konsultacje adwokackie spłacał „Memorial”, niektóre rodziny więźniów politycznych od 2018 roku otrzymały 100 000 hrywien, ale wydatki są o wiele większe: paczki, przesyłanie pieniądzy, opłata usług adwokackich itp.” – opowiedziała Ludmiła Szumkowa.
Specyfika przebywania na terenach okupowanych na Donbasie w porównaniu do przetrzymywania w zakładach penitencjarnych Rosji polega na systematycznych torturach. „Jeśli w FR około 20 ludzi ze 100 jest torturowanych, mówię ogólnie, to na Donbasie tylko 10 ludzi ze 100 nie jest torturowanych” – opowiada Stanisław Asiejew, ukraiński dziennikarz, który ponad dwa lata przebywał w niewoli u bojowników tzw. „DRL” i został uwolniony dzięki wymianie jeńców.
Stanisław Asiejew, ukraiński dziennikarz, były więzień polityczny
To, co Stanisław zobaczył podczas przebywania w sekretnym więzieniu „DRL” na terenie Centrum „Izolacja”, on nazywa współczesnym obozem koncentracyjnym Federacji Rosyjskiej. „Jeśli stamtąd wyjdzie człowiek, którego po prostu bito, to można powiedzieć, że miał szczęście” – przypomina Stanisław Asiejew. „W „Izolacji” ludzie siedzieli przez rok, dwa, dwa i pół – znęcali się nad nimi. O siódmej wieczorem zabierają człowieka i mogą dopiero nad ranem przywlec go całego w oparzeniach od prądu”.
Aplikacja #PrisonersVoice
Aplikacja #PrisonersVoice jest powołana aby zwrócić uwagę społeczeństwa całego świata na te bolesne kwestie. Za pomocą technologii AR stworzona aplikacja pozwala każdemu usłyszeć głosy słynnych już na cały świat i uwolnionych ukraińskich więźniów politycznych – Oleha Sencowa, Aleksandra Kolczenki i Wołodymyra Balucha. Oni opowiadają o swoich emocjach, o tym, co czuli, przebywając w różnych sytuacjach od czasu aresztowania do transportu do kolonii. Te trzy historie mają angielski dubbing. Aplikację stworzyła organizacja społeczna „Internews-Ukraina” we współpracy z Ukraińską Fundacją Kultury i Centrum Wolności Obywatelskich.
„Mamy nadzieję, że ludzie z branży kreatywnej zainspirują się naszymi pomysłami i będą stwarzać inne inicjatywy, które w sposób niezwykły będą przedstawiać całemu światu problemy i historie sukcesu Ukrainy” – mówi Andrij Kułakow, dyrektor programowy organizacji społecznej „Internews-Ukraina”.
Andrij Kułakow, dyrektor programowy organizacji społecznej „Internews-Ukraina”
Pomoc państwa
Przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zewnętrznych Ukrainy (MSZ) obiecują wspierać tę inicjatywę przez własne kanały komunikacyjne. Od samego początku okupacji Krymu i części Donbasu ukraińscy urzędnicy prowadzą działalność edukacyjną na arenie światowej, wyjaśniając dokładnie jak są łamane prawa naszych rodaków na tych terenach.
„Odbywa się to jako spotkania dwustronne na różnych poziomach” – opowiedział Eduard Feśko, zastępca dyrektora generalnego departamentu politycznego MSZ. „Kwestia Krymu, kwestia więźniów politycznych zawsze jest obecna. Zarówno w zeszłym, jak i bieżącym roku naszym celem jest zapewnienie przedstawiania tematu więźniów politycznych w Rezolucji dotyczącej obrony praw ZO ONZ”.
Państwo ukraińskie nie tylko przeprowadza informacyjną działalność, ale też zabezpiecza więźniów politycznych Ukrainy na terenie FR wsparciem ze strony konsulatu. „Na okupowanym Krymie nie możemy świadczyć usług konsularnych, dlatego że usługi konsularne mogą być świadczone tylko na terenie państw obcych, a Krym jest terytorium Ukrainy” – wyjaśnił Eduard Feśko. „Jednocześnie na terenie Rosji nasi konsulowie aktywnie pracują”. W tym roku oni odwiedzili Ukraińców przetrzymywanych za kratami Rosji ponad 400 razy, z czego 75 razy zostali odwiedzeni właśnie więźniowie polityczni. Ostatnia wizyta odbyła się we wrześniu.
Dyskusja „#PrisonersVoice – trzy kroki dla jeńców Kremla”, Kijów 20 października
W najbliższym czasie MSZ planuje założyć instytut publicznego adwokackiego monitoringu udzoziemców publicznych dla dziennikarzy obywatelskich, obecnie nielegalnie przebywających za kratami w FR. Celem tego projektu było zaangażowanie znanych polityków, urzędników, dziennikarzy, pisarzy, w celu sprzyjania rozpowszechnianiu informacji o ukraińskich więźniach politycznych przez swoją aktywną pozycję obywatelską.
Według opinii Stanisława Asiejewa, państwo powinno coraz więcej mówić o jeńcach i perspektywach ich uwolnienia. „Kiedy przebywasz w niewoli i masz choć jakąś możliwość usłyszeć informację na temat uwolnienia, to słuchasz dosłownie każdej literki” – opowiedział. „Kiedy byłem w niewoli, przyjeżdżała do nas tak zwana ombudsman „DRL” i powiedziała nam, że oni uważają nas za towar polityczny. Z tego powodu, gdyby o mnie, Sencowie, Kozłowskim nic się nie mówiło, to siedziałbym nadal tam, w tych piwnicach”.
Inicjatywy społeczne
Przedstawiona aplikacja AR będzie częścią ogromnego projektu #PrisonersVoice. Na początku ta kampania informacyjna nazywała się #SaveOlegSentsov, ale po uwolnieniu Oleha Sencowa z rosyjskiej niewoli nazwę inicjatywy zmieniono. Weług Aleksandry Matwijczuk, organizacja której dała początek tej kampanii po zakończeniu podobnego projektu #LetMyPeopleGo, do projektu dołączyło około 40 krajów.
Stanisław Asiejew, Aleksandra Matwijczuk, Alim Alijew (od lewej do prawej)
Ogólnie mówiąc, Centrum Wolności Obywatelskich zajmuje się obroną praw i wolności ukraińskich obywateli na terenach okupowanych i w FR od początku aneksji Krymu i wojny na Donbasie. „Po pierwsze, więźniowie są wykorzystywani przez Rosję jako narzędzie w wojnie informacyjnej, żeby kształtować wizerunek wroga dla swoich obywateli” – wyjaśniła Aleksandra Matwijczuk. „Po drugie, okrutne znęcanie się nad Ukraińcami na terenach okupowanych w 2014 było potrzebne, żeby odciągnąć z regionu aktywną większość i zostawić przestraszoną bierną mniejszość. Po trzecie, FR nielegalnie przetrzymuje Ukraińców jako środek do szantażu i wymiany swoich obywateli, których uwięziła Ukraina za przestępstwa na jej terytorium”.
Nielegalnie przetrzymywanych Ukraińców wspiera również rosyjskie Centrum Obrony Praw „Memorial”, które od 10 lat prowadzi rejestr wszystkich więźniów politycznych w FR, w tym obywateli Ukrainy. Według Serhija Dawidisa polityczne prześladowanie niektórych kategorii ludzi, zwłaszcza Tatarów krymskich potrzebne jest FR dlatego, żeby powstrzymać ruch aktywności społecznej i solidarności, dla straszenia własnej społeczności i kształtowania pewnego postrzegania świata poprzez demonstrację tych represji”.
„Obecnie na naszych listach za więźniów politycznych uważa się 66 obywateli Ukrainy” – powiedział Serhij Dawidis. „To oczywiste, że takich ludzi jest więcej, ale my jesteśmy trochę w tyle, ponieważ długo sprawdzamy wszystkie dane”. Według jego opinii Tatarzy krymscy to najbardziej i najczęściej prześladowana etniczna i religijna grupa ludzi wśród wszystkich prześladowanych przez FR na jej terenie.
Rola instytucji kultury
Kultura i kreatywność zawsze istniały dla porozumienia i rozwoju. „Państwo ma robić wszystkie możliwe kroki dla podtrzymywania ważnych inicjatyw, które pozwalają za pomocą mediów dawać głos tym, kto tego potrzebuje” – uważa Julia Fediw, dyrektor wykonawczy Ukraińskiej Fundacji Kulturalnej. „Bardzo się cieszę, że pojęcie kultury poszerza się nie tylko w kontekście wsparcia inicjatyw artystycznych, ale też wsparcia takiego ważnego dla społeczeństwa tematu, jakim jest temat jeńców Kremla”
Alim Alijew, Julia Fediw, Andrij Kułakow (o lewej do prawej)
Głosy wolnego Krymu, głosy krymskich więźniów politycznych muszą być o wiele bardziej „naświetlone” przez medialne inicjatywy, a także przez kulturalne, akademiczne i obywatelskie programy w świecie. „Wolność i godność osobista człowieka jest jednym z największych zagrożeń dla reżimu autorytarnego” – sądzi Alim Alijew, zastępca generalnego dyrektora Instytutu Ukraińskiego. Właśnie dlatego organizacja stwarza kilka artystycznych i naukowych projektów, które będą podejmować kwestie Krymu i ukraińskich więźniów politycznych.
Alim Alijew przypomniał, że na Krymie żyją setki tysięcy proukraińsko nastawionych ludzi. Mimo, że często pozastają sam na sam z kremlowskimi represjami stwarzają aktualne kulturalne i artystyczne inicjatywy, w tym dla dzieci. Ukraina musi wspierać ten rozwój.
Trzy kroki dla jeńców Kremla, które może zrobić każdy właśnie teraz.
- Krok 1. Pobierz bezpłatną aplikację #PrisonersVoice. Aby w pełni zrozumieć, przez co przechodzą więźniowie Kremla, wystarczy porozmawiać z tymi, którym udało się już uciec z rosyjskich więzień. Stworzyliśmy aplikację AR (AR - Augmented Reality, czyli Rozszerzona Rzeczywistość), która pozwala poczuć i przeżyć doświadczenia ukraińskich więźniów politycznych w Rosji.
- Krok 2. Podpisz petycję #PrisonersVoice. Dziś w Rosji i na terytoriach okupowanych zagrożone są setki nielegalnie uwięzionych Ukraińców. Pandemia dodatkowo skomplikowała sytuację więźniów politycznych: przetrzymywani są w niehigienicznych warunkach, w przeludnionych celach, bez opieki medycznej i możliwości zwykłego umycia rąk. Podpisz petycję o pomoc w zaangażowaniu organizacji międzynarodowych w uwolnienie zakładników z Kremla.
- Krok 3. Zostań wolontariuszem #PrisonersVoice. Doświadczenia Sentsova, Balukha i Kolchenko dowodzą, że wsparcie jest bardzo ważne dla każdego więźnia Kremla. Od listów pomagających przetrwać w nieludzkich warunkach kolonii, po działania mające na celu zwrócenie uwagi międzynarodowych graczy, którzy naciskają na Rosję sankcjami. Tylko dzięki wspólnej pracy będziemy mogli sprowadzić do domów ukraińskich więźniów politycznych.
Fragment z aplikacji #PrisonersVoice
Projekt #PrisonersVoice jest realizowany przez organizację pozarządową «Internews-Ukraine» przy wsparciu Ukraińskiego Funduszu Kultury, we współpracy z Centrum Wolności Obywatelskich i z innymi partnerami. Stanowisko Ukraińskiego Funduszu Kultury może nie pokrywać się z opinią autorów.
